رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث المصطفی(ص) در ادامه پاسخ به شهات قرآنی کتاب نقد قرآن به تبیین دو نظریه «منطقة‌الفراغ» شهید صدر و «بطن» آیت‌الله معرفت در این باره پرداخت.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکترمحمدعلی رضایی اصفهانی شامگاه شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه با اشاره به مبعث پیامبر(ص) گفت: قرآن در دو مورد بر انسان‌ها منت گذاشته است که یکی در مورد بعثت و دیگری در مورد مهدویت و امامت است.
وی با اشاره به آیه «لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ» همچنین آیه ۴ سوره قصص گفت: این دو آیه بیانگر منتی است که خدا بر مردم نهاده است؛ هرچند این آیه ظاهرا آیه دوم در مورد فرعون است ولی روایات آن را بر ظهور حضرت حجت تطبیق داده‌اند.
وی اظهار کرد: در مورد اهداف بعثت نیز چهار هدف را برشمرد، تلاوت و الگو دادن و پیروی کردن که با قرائت متفاوت است؛ دومین هدف پاک کردن و رشدن دادن، سومین هدف آموزش کتاب و چهارمین هدف نیز حکمت است که بخش عقلی سنت است که هم انسان را به رشد عقلانی می رساند و هم با وحی مطالب نقلی را به انسان می‌آموزد.
دکتررضایی اصفهانی با بیان اینکه اولین سوره نازله بر پیامبر(ص) سوره علق بوده است تصریح کرد: جالب این است که اسلام در محیط عربستان که به نقل از بلاذری ده مرد و چهار زن باسواد بیشتر نداشت کار خود را با قرائت و قلم و نوشتن و ... آغاز کرد.
این قرآن‌پژوه اظهار کرد: افتخار قرآن و اسلام است که با تعلیم و خواندن و قرائت شروع شد در جامعه‌ای که اصلا اهل علم و سواد و ... نبود؛ این افتخار پاسخ محکمی هم به کسانی مانند سها است که قرآن را بیگانه با علم و نوشتن و ... می‌داند در حالی که قرآن با قرائت و خواندن شروع شد و به قلم نیز قسم خورده است.
امام حسین(ع)؛ سند قرآن
رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث همچنین با اشاره به روایتی در بحار درباره زیارت منسوب به امام حسین(ع) آمده است که من شهادت می‌دهم تو فرزند پیامبری که فرزند پیامبر در آیه مباهله در قرآن(ابنائنا) آمده است بیان کرد: در همین زیارت آمده که «کنت سندا للقرآن»؛ ارزش هر چیزی به سند آن داست و امام حسین(ع) سند قرآن نامیده شده است.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) تصریح کرد: در این باره چند نظر داده شده است؛ یکی اینکه قرآن از طریق امام علی(ع) نقل شده و تنها معصوم باقی مانده که قرآن را مستقیما از پیامبر(ص) گرفته و شنیده است ظاهرا ایشان است؛ احتمال دیگر این است که امام حسین(ع) کلماتش مستند به قرآن است و تکیه گاه ایشان قرآن است، سومین احتمال داده شده این است که قرآن به وسیله فداکاری و شهادت امام حسین(ع) باقی ماند.
وی افزود: در روایتی نقل شد که امام و قرآن دو شاخه هستند(الحسین و القرآن صنوان» که از هم جدا نمی شوند؛ و بیش از صد آیه تفسیرا، تاویلا، متنا و جری و تطبیقا بر امام حسین(ع) منطبق است.
پاسخ‌های چندگانه استاد مطهری، امام و سیدجمال به شبهات
نویسنده تفسیر مهر در بخش دوم سخنانش به ادامه پاسخ به شبهات کتاب نقد قرآن پرداخت و گفت: وی مهمترین کاری که خواسته بکند این است که قرآن را از حیز انتفاع بیندازد و تاثیر آن را مانند تورات و انجیل نشان دهد  از این رو شبهه عدم پاسخگویی قرآن به نیازهای روز را عنوان کرده و گفته که مسلمین برای رفع نیازهای حقوقی و قضایی و اقتصادی و اجتماعی خود باید به نظرات امروزی مراجعه کنند و اکگر عقب مانده هستند به علت این است که سراغ قرآن رفته‌اند.
وی با اشاره به پاسخ‌های شش گانه گذشته از استاد مطهری، امام و سیدجمال‌الدین در این باره افزود: استاد مطهری، مرجعیت علمی پیامبر و اهل‌بیت(ع) در بیان جزئیات، پذیرش حجیت عقل به عنوان مکمل، وجود قوانین کلی در قرآن، قوانین ثابت و متغیر در قرآن که گاهی احکام حکومتی و گاهی احکام ثانویه است و دیگری هم پذیرش عرف است.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی نقش زمان و مکان در اجتهاد و موضوعات و نطریه عود الی القرآن سید جمال الدین را از دیگر پاسخ‌های داده شده به شبهات سها برشمرد و به بحث منطقة‌الفراغ شهید صدر پرداخت.
نظریه منطقة‌الفراغ
رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی(ص) ادامه داد: ایشان در کتاب اقتصادنا آورده است که شارع مقدس بخشی از تشریع احکام را به دولت اسلامی به معنای عام آن یعنی حکومت پیامبر، ائمه(ع) و ولی فقیه صالحه و ... واگذار کرده است تا به وسیله این احکام مصادیق روز پر شود و خلایی در مباحث حقوقی و ... ایجاد نشود.
وی افزود: پیامبر چند شان دارد؛ یکی رسالت و نبوت که دریافت وحی و ابلااغ آن است؛ یکی مقام قضاوت که احکام جزئیه قضایی از این طریق به نتیجه می‌رسد؛ یکی مقام تفسیر و تبیین آیات الهی است و یکی از شئون ایشان نیز بحثی مستخرجه از اطیعوا الله و اطیعوا الرسول است که جداشدن اطاعت از پیامبر از اطاعت خدا یعنی همین احکام وضع شده توسط خود پیامبر بنابر مصالح و اقتضائات روز است.
دکتر رضایی اصفهانی بیان کرد: یکی از شئون پیامبر(ص) شئون شخصی ایشان است و به سلایق باز می‌گردد مثلا ایشان تریت را دوست داشتند که ممکن است استحباب در آن باشد ولی به سلیقه هم بر می گردد و بحث در منطقة الفراغ به امامت و حکومت ظاهری و نه باطنی بر می‌گردد.
وی افزود: صدر معتقد است که منطقة الفراغ باعث مانایی و جاودانگی دین است و طبق مصالح و مقتضیات دولت اسلامی تجویز حکم و تشریع صورت می گیرد و دلیل آن را هم از اطیعوا الرسول می‌آورد که امام هم این نظر را داشت و می‌فرمود مثلا چراغ قرمز علاوه بر جریمه، حرام هم هست.
دکتررضایی اصفهانی به نظریه بطن قرآن آیت‌الله معرفت پرداخت و تاکید کرد: یکی از پاسخ‌های محکم به نظرات سها را می‌توان از همین نظریه ارایه کرد. ایشان در کتاب تفسیر اثری خود به این مسئله پرداخته و آورده است که قرآن یک ظاهر و باطنی دارد و ما می توانیم از ظاهر عبور کرده و به بطن برسیم مثلا در آیه «أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا يَرْتَعْ وَيَلْعَبْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ»(۱۲ یوسف) که برادران یوسف به یعقوب گفتند که یوسف را با ما بفرست تا با ما بازی کند و غذا بخورد؛ آقای معرفت می‌گوید این آیه که برای هزاران سال قبل است در چه صورت می‌تواند به درد امروز ما و تا قیامت بخورد وگرنه فایده‌ای نخواهد داشت.
نظریه بطن آیت‌الله معرفت
وی ادامه داد: آیت الله معرفت می‌فرمود در نظریه بطن، اول باید هدف آیه را به دست بیاوریم که اولین هدف آیه هشدار به والدین است در مراقبت از فرزندان یعنی وقتی الغای خصوصیت بکنیم و زمان و مکان و افراد آیه را کنار بگذاریم در این صورت استنباط می‌شود که «ای والدین مراقب فرزندان خود باشید که آنها را به بهانه غذا و بازی نبرند» و اگر الغای خصوصیت بیشتری داشته باشیم این تعبیر به دست می‌آید که «ای ملت‌ها مراقب استعدادهای خود باشید تا آن را نربایند» یعنی مانند ایرانی‌‌ها عمل نکنید که استعدادهای برتر خود را می‌فرستیم به المپیادها و همه اطلاعات آنها را هم به این کشورها می‌دهیم و آن ها هم فرزندان نخبه ما را می‌ربایند و به کشورهای خودشان می‌برند.
حجتالاسلام رضایی اصفهانی تصریح کرد: البته در الغای خصوصیت باید پیام را به گونه‌ای از آیه به دست بیاوریم که از محتوای آیه خارج نشود در این صورت داستان مربوط به هزاران سال قبل به در امروز هم خواهد خورد در این صورت داستان لوط، داستان هم‌جنس بازان امروز هم خواهد شد و به این سخن امام رضا(ع) پی می‌بریم که قرآن در نزد هر ملتی و در هر دوره‌ای تازه و جدید است و کل قرآن، حرف روز خواهد شد.  
این قرآن‌پژوه اظهار کرد: قران برای ۱۴۰۰ سال پیش نیست و می‌توان نیازهای امروز را هم از آن استخراج کرد و به شبهات مطرح شده پاسخ داد.

بازتاب خبر در رسانه ها :

خبرگزاری ایکنا