عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) با اشاره به مباحث اجتماعی در قرآن کریم تصریح‌کرد: مسجدمحوری یکی از مهمترین آموزه‌های قرآن در ساخت و سازهای شهری است و اگر این مسئله در جامعه رعایت می‌شد، ساخت و ساز متفاوتی همسو با مفاهیم دینی و قرآنی داشتیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکترمحمدعلی رضایی اصفهانی شامگاه شنبه ۲۷ شهریورماه در اولین جلسه از تفسیر قرآن و علوم اجتماعی که در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) برگزار شد با بیان اینکه تعبیر قرآن درباره غدیر اتمام و اکمال است، گفت: ولایت امام علی(ع) هم اکمال دین و هم اتمام نعمت است؛ نعمت را در آیه ۷ و ۸ سوره حجرات «وَاعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ أُولَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ ﴿۷﴾ و «فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَنِعْمَةً وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ»(۸) اشاره فرمود و با تعبیر عجیبی از آن یاد کرد و فرمود خداوند می‌خواهد ایمان در دل‌های شما محبوب و کفر و فسوق و عصیان نیز در نظر شما بد جلوه کند.
وی با بیان اینکه ایمان فضل الهی و نعمت برای مومنان است، افزود: ایمان مراتبی مانند ایمان به خدا و رسول و امام و... دارد و مراد از نعمت در آیه ۸، ایمان به امام علی(ع) است.
امام علی(ع)؛ محور وحدت مسلمین
دکتررضایی اصفهانی بیان کرد: ایمان به خدا، پیامبر و قرآن و محبت به امام علی(ع) محور وحدت است و اختلافی در آن نیست مگر عده‌ای از شواذ که این محبت را ندارند به عبارت دیگر اگر می‌خواهید ساختمان دین کامل و تمام باشد یکی از ارکان اصلی آن، امامت است.
وی با اشاره به خطبه غدیر گفت: در این خطبه ۵۴ آیه بیان شده و کمتر خطبه‌ای است که در آن به قرآن استناد شده باشد و مراد این است که پایه ولایت مبتنی بر آیات قرآن است از این رو جای نوشتن پایان‌نامه‌هایی در این زمینه برای بررسی آیات قرآن به کار رفته در خطبه غدیر وجود دارد.
تالیف ۱۵ پایان‌نامه درباره شبهات سها
این قرآن‌پژوه در ادامه با اشاره به موضوع جلسات سال جدید با محوریت تفسیر قرآن و علوم اجتماعی اظهار کرد: یکی از محورهای شبهات القایی سها، موضوعات اجتماعی بود و حداقل ۱۵ پایان‌نامه درباره مباحث سها در سطح دکتری از سوی طلاب انجام شده و یا در حال انجام است و سایتی نیز در این زمینه ایجاد و جریانی در این زمینه به راه افتاده است.
وی با اشاره به اهمیت علوم اجتماعی افزود: انسان موجوی اجتماعی است و برخی واژه انسان را از همین «انس» گرفته‌اند؛ لذا پرداختن به مباحث اجتماعی لازم است همچنین اکثر آیات قرآن، اجتماعی است حتی در مسایلی که به ظاهر فردی است مانند آنچه در آیات حج بیان شده که اگرچه فردی است ولی فردی مانند حضرت امام(ره) ابعاد سیاسی و اجتماعی به حج داد.
وی اظهار کرد: حتی در قیامت نیز نامه عمل فردی و هم نامه عمل جمعی داریم و هر امتی نامه عمل مخصوص به خود دارد و این از امتیازات قرآن است که مباحث اجتماعی را منحصر به دنیا نکرده و در قیامت نیز وجود دارد همچنین اکثر احکام شریعت بعد اجتماعی دارد مانند نماز و جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و... .
رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث بیان کرد: عمده سرنوشت انسان را اجتماع مشخص می‌کند و ظهور و سقوط تمدن‌ها به رشد و یا افول قدرت‌های اجتماعی بستگی دارد از این رو موضوعاتی مانند خانواده، حکومت، تعلیم و تربیت و اقتصاد به صورت مفصل در قرآن بیان شده است.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) عنوان کرد: تربیت اجتماعی مانند امر به معروف از مباحث پررنگ قرآن کریم است؛ همچنین علوم اجتماعی نیز از علوم بسیار مهمی است که در قرون اخیر بر اساس مبانی غربی شکل گرفت ولی رهبری فرمودند که این علوم باید مبتنی بر قرآن بازتعریف شود و جای این کار در حوزه علمیه است.
رضایی اصفهانی تأکید کرد: مخالفان مانند سها معمولا به مباحث اجتماعی قرآن حمله کرده‌اند از این رو ما هم باید به مباحث اجتماعی از منظر قرآن بپردازیم از این رو بحث را به نحو اثباتی دنبال می‌کنیم.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) با اشاره به تقسیم‌بندی‌های علوم بشری گفت: یکسری از علوم، عقلی است؛ مانند ریاضیات، فلسفه و منطق، یکسری علوم نیز مانند تاریخ و فقه اللغه و ادبیات نقلی است؛ یکسری علوم مباحث شهودی است مانند وحی و عرفان و گاهی علوم هم، تجربی است و به علومی که رفتارهای انسان را مطالعه می‌کند علوم انسانی می‌گویند.
رضایی اصفهانی اظهار کرد: بحث ما در رابطه قرآن و علوم اجتماعی در زمره علوم فوق ارگانیک قرار می‌گیرد که خود این علم، شقوق مختلفی دارد و قرآن در مبانی و اصول این علم حرف برای گفتن دارد.
وی افزود: مفهوم‌شناسی مباحث اجتماعی، مباحث نظری و روش‌شناسی منابع، قواعد و اصول حاکم، اهداف بحث اجتماعی در قرآن، اصول حاکم بر اجتماع و اصالت فرد و اجتماع از موضوعاتی است که در رابطه با قرآن و علوم اجتماعی قابل بحث است.
این قرآن‌پژوه با اشاره به برخی محورهای علوم اجتماعی که قرآن درباره آن بحث کرده است، تصریح کرد: پیدایش جامعه و رسالت و اهداف جامعه، گروه‌های اجتماعی و احکام اجتماعی از محورهایی است که قرآن به خوبی به آن پرداخته است.
قرآن جامعه را مسجدمحور می‎داند
وی افزود: یکی دیگر از محورهایی که قرآن درباره آن به خوبی بحث کرده و کاملا کاربردی است بحث اهداف جامعه است؛ مثلا قرآن، جامعه را مسجدمحور معرفی کرده است و اگر در ساخت و ساز شهرها به این مسئله توجه می‌داشتیم ساخت و ساز شهری ما متفاوت می‌شد و یا مباحث تمدنی و علل رشد و سقوط تمدن‌ها، نهادهای اجتماعی و... که قرآن کریم نظرات خود را در این زمینه فرموده است.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی عنوان کرد: قرآن کریم همچنین درباره آداب اجتماعی مانند آداب سخن گفتن و رابطه با دیگران، قدرت اجتماعی، طبقات اجتماعی، دگرگونی‌ و انقلابات اجتماعی، نامه اعمال جمعی، انسان اجتماعی، پایگاه‌های اجتماعی، تربیت اجتماعی، امنیت اجتماعی، آزادی اجتماعی که بحثی چالشی است بحث کرده و تفسیر اجتماعی قرآن از موضوعات مهمی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.

بازتاب خبر در رسانه ها :

خبرگزاری ایکنا