رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث المصطفی(ص) با بیان اینکه کارهای خوبی در زمینه تفاسیر منتج به نظامسازی شده است گفت: با وجود کارهای صورت گرفته هنوز در آغاز راه هستیم و باید گامهای سریعتری را برداریم هرچند این مسئله زمانبر است.
حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی(ص) شامگاه شنبه سوم مهرماه در ادامه مباحث تفسیر اجتماعی قرآن در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) به چیستی تفسیر اجتماعی پرداخت و گفت: اولین رویکرد توضیح آیات اجتماعی قرآن است شبیه آنچه در مورد آیات الاحکام و رویکرد فقهی گفته میشود، مانند آنچه قرطبی نوشته است.
وی با بیان اینکه آیتالله مکارم تفسیر اجتماعی نوشته و یا سید قطب در «فی ظلال القرآن» آیات مربوط به مسایل اجتماعی مانند شورا، حکومت و ... را تفسیر کرده است، افزود: در واقع سیدجمال پیشگام این نوع تفسیر و رویکرد در مصر بوده و نظریه بازگشت به قرآن را مطرح کرد و شاگرد وی محمدعبده که رئیس الازهر نیز بود نظریه سیدجمال را وارد مباحث تفسیری کرد و ماحصل آن، المنار به عنوان تقریرات درس عبده توسط رشیدرضا نوشته شده است. المنار بسیار مورد توجه علامه طباطبایی بوده و در موارد متعدد با آن درگیر شده و نقد کرده است؛ در واقع این نوع تفاسیر به انضمام تفسیر آیتالله طالقانی و ... توضیح آیات اجتماعی است.
وی افزود: گاهی مراد از تفسیر اجتماعی، استخراج نظام اجتماعی قرآن است؛ در این صورت نظام چند پارامتر مانند مبانی، اصول، قواعد، قلمرو، موضوعات، اهداف و ... دارد و مفسری که اهداف و اصول و قواعد و قلمرو و ... را استخراج کند نظام اجتماعی قرآن میشود. مانند نظام حقوقی زن که مرحوم مطهری به آن پرداخته و یا قرآن و جامعه آیتالله مصباح یزدی و ... مورد توجه قرار گرفته و این رویکرد با شیوه تفسیر موضوعی صورت میگیرد.
دکتر رضایی اصفهانی با بیان اینکه در نظامسازی اعم از اجتماعی و تربیتی و سیاسی و ... کارهایی صورت گرفته ولی هنوز در آغاز راه هستیم و کافی نیست، عنوان کرد: این موضوعات باید در قالب پایاننامه و کتاب و ... مورد توجه بیشتر قرار گیرد تا به سطح مورد نظر برسیم. البته این نوع کارها، زمان زیادی میبرد و چیزی نیست که تصور کنیم یکشبه به دست میآید.
این قرآنپژوه اظهار کرد: رویکرد سوم، نگاه اجتماعی به آیات قرآن است، یعنی از بسمالله حمد تا پایان سوره ناس با نگاه اجتماعی به قرآن بپردازد؛ مثلا آیتالله مکارم وقتی به تفسیر سوره یوسف میرسد در جایی که دو زندانی خدمت یوسف رسیدند و تعبیر خواب از او خواستند، میفرماید این آیه بیانگر این است که در جامعه طاغوتی کسی که نانآور جامعه باشد اعدامش میکنند، ولی کسی که اهل فسق و شراب آور پادشاه است مورد تمجید قرار میگیرد. اگرچه ما به این نوع برداشت ممکن است نقدهایی هم داشته باشیم البته حجتالاسلام و المسلمین قرائتی نیز برداشت زیادی از این نوع دارد.
رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث المصطفی با اشاره به نگاه اجتماعی به موضوع صدقه دادن تصریح کرد: ممکن است کسی تنها نگاه معنوی به این مسئله داشته باشد و بگوید خداوند از فرد صدقه دهنده محافظت میکند اما اگر با نگاه اجتماعی سراغ صدقه برویم میبینیم یکی از مهمترین کارکردهای صدقه، کاهش فقر است و همین سبب میشود تا بسیاری از آفات اجتماعی کاهش یابد و صدقه دهنده از ۷۰ بلا که در روایت داریم دور شود.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) بیان کرد: با این نگاه آیه بسم الله الرحمان الرحیم نیز کارکرد اجتماعی دارد و وقتی آن را به زبان میآوریم یعنی میگوییم به نام خدا و نه به نام شاه و دیگران و ... که در زمان طاغوت شاهد بودیم که گفته می شد به نام خدا، شاه و میهن و گاهی نام خدا را هم نمیآوردند. با این نگاه تمامی آیات قرآن کریم دارای پیام اجتماعی خواهد بود و حتی قصص قرآنی نیز این پیام را خواهد داشت، یا در مسئله حج که در نگاه اول فردی است اما امام آن را مسئلهای کاملا اجتماعی بروز و ظهور داد و یا نماز جمعه که مردم به آن نگاه فردی داشتند و امام بعد سیاسی و اجتماعی آن را پررنگ کرد. حتی این مسئله در نماز جماعت نیز قابل تحقق است به گونهای که صرفا یک نوع عبادت نیست بلکه دارای کارکردهای سیاسی و اجتماعی است.
بازتاب خبر در رسانه ها :
در پی اظهارات یکى از نمایندگان اصفهان که هر مردی در ترکیه به طور متوسط با ۱۵ زن رابطه جنسی دارد! مرتضی نجفی قدسی در یادداشتی با انتقاد از چنین اظهارات سخیف و نادرستی تأکید کرد این گزاره غلط و خلاف واقع است و طرح چنین سخنانی بسا موجب شکاف بین دو ملت بزرگ ایران و ترکیه خواهد شد!