رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) با اشاره به نقش مستقیم و غیرمستقیم قرآن در ایجاد علوم و تقویت و رشد آن‌ها به علومی که مستقیما از قرآن پدید آمده‌اند اشاره کرد و گفت: تفسیر قرآن یکی از این علوم است که تاکنون ۷ هزار تفسیر قرآن از مفسران شیعه و سنی به صورت کامل و ناقص در جهان اسلام تولید شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکترمحمدعلی رضایی اصفهانی شامگاه شنبه۲۱ فروردین ماه در ادامه سلسله مباحث پاسخ به شبهات جدید قرآنی که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد به نقش قرآن در پیشرفت علوم از منظر علامه طباطبایی پرداخت و گفت: قرآن کریم سه نقش در این عرصه داشته است یکی با ایجاد رشته‌ها و علوم به صورت مستقیم، یکی به صورت غیرمستقیم و دیگری با تقویت و رشددادن به برخی علوم.

وی افزود: علوم تجوید، قرائات، رسم الخط، علوم قرآن، فقه القرآن، دانش تفسیر و علم الحدیث از جمله علومی هستند که به صورت مستقیم با نزول قرآن ایجاد شده‌اند.

تولید ۷ هزار تفسیر

دکتررضایی اصفهانی تصریح کرد: علوم نامبرده قبل از نزول قرآن اصولا وجود نداشتند ولی با نزول قرآن به تدریج پیرامون قرآن شکل گرفتند و هر کدام به رشته‌ای فربه تبدیل شدند که از جمله آن‌ها علم قرائات است همچنین رشته تفسیر درباره متن قرآن ایجاد شد به گونه‌ای که ۵۰۰ دوره تفسیری در جهان اسلام وجود دارد و بیش از ۷ هزار تفسیر قرآن به صورت ناقص و کامل توسط مفسران شیعه و سنی نوشته شده که هزار عدد آن‌ها سهم مفسران شیعه است و شش هزار عدد از این تفاسیر که عمدتا از اهل سنت است در یکی از کتابخانه‌های مدینه لیست شده است.

وی افزود: برخی علوم مانند علم درایه، علم رجال، کلام، عقاید، تاریخ اسلام، علم اصول فقه، فقه، علوم ادبی و ... به صورت غیرمستقیم براثر نزول قرآن پدیدار شدند و هر کدام از آنها امروز علم مستقلی است به گونه ای که علم فقه از فربه ترین و پخته ترین علوم دینی در حوزه‌های علمیه محسوب می‌شود.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) تصریح کرد: قسم سوم علومی هستند که وجود داشتند اما قرآن باعث رشد آنها شده است که فلسفه، ریاضی، پزشکی، نجوم و ... از جمله این علوم است مثلا فلسفه قبل از نزول قرآن صد مسئله داشت اما بعد از نزول قرآن مسایل آن به ۷۰۰ مسئله رسید همچنین نجوم و پزشکی که علومی ابتدایی بودند به رشد قابل ملاحظه‌ای رسیدند.

رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) تاثیر قرآن در علوم انسانی را یکی از مسایل بسیار مهم و مسئله روز کشور دانست و تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی دردو سال متوالی در جمع خواهران طلبه بر لزوم تحول در علوم انسانی تاکید فرمودند و البته حرکت هایی قبل از آن شروع شده بود که با سخنان ایشان تقویت شد و میان رشته‌هایی ایجاد و تقویت شد به گونه‌ای که امروز ۱۵ رشته میان رشته‌ای ایجاد شده است.

تحول قرآنی در علوم انسانی چهره علم را تغییر می‌دهد

نویسنده تفسیر مهر بیان کرد: تاثیر قرآن بر علوم انسانی موضوع بسیار مهم است که متاسفانه هنوز معارف قرآن در این باره کشف و استخراج و ارایه نشده است و در صورتی که بتوانیم به درستی این کار را انجام دهیم قارد است چهره علم را تغییر دهد زیرا این عرصه، عرصه ای است که قرآن حرف برای گفتن بسیار دارد و به تعبیر اندیشمندان قرن ۲۱، قرن علوم انسانی است و یقینا قرآن بهترین منبع برای سخن گفتن درباره علوم انسانی است.

این قرآن‌پژوه همچنین با اشاره به شبهه نویسنده کتاب نقد قرآن مبنی بر اینکه علت عقب‌ماندگی مسلمین در متن قرآن است، تصریح کرد: چگونه ممکن است کتابی که خود بر فراگیری علم و پرهیز از عواملی که سبب عقب‌ماندگی بشر است تاکید دارد می‌تواند عامل عقب‌ماندگی تلقی شود مگر اینکه آموزه‌های آن بد فهمیده و تحریف شوند.

وی با اشاره به عوامل عقب‌ماندگی مسلمین اظهار کرد: قرآن کریم مهمترین عامل عقب‌ماندگی را نزاع و تفرقه می‌داند و در آیه ۴۶ سوره انفال بر آن تاکید می‌کند که فشل و سستی و نزاع میان امت اسلامی سم مهلک برای پیشرفت است. همچنین در روایات تبعیت از هوای نفس و طول امل عامل عقب ماندگی معرفی می‌شود.

علل عقب‌ماندگی از دید آیت‌الله مطهری

حجت الاسلام رضایی اصفهانی به علل عقب‌ماندگی مسلمین از دیدگاه استاد مطهری اشاره و عنوان کرد: ایشان این علل را به سه دسته تقسیم فرموده و آن را بررسی کرده و نتیجه گرفته که علت عقب‌ماندگی در متن اسلام و قرآن نیست بلکه خود مسلمین و عوامل بیگانه عامل انحطاط مسلمین شده‌اند؛ این عوامل سه گانه شامل اسلام، مسلمین و دیگری عوامل بیگانه است؛ در قسم نخست به بررسی این موضوع که آیا عقاید، احکام و مقررات و اخلاق اسلامی عامل عقب ماندگی است می‌پردازد و تاکید می‌کند که اعتقاد به قضا و قدر، اعتقادبه آخرت و معاد، اعتقاد به شفاعت، انتظار فرج و تقیه نه تنها باعث عقب‌ماندگی نیست بلکه می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت باشد مگر اینکه بد فهمیده شوند همان طور که برخی انتظار فرج را به معنای دست روی دست گذاشتن و واسپاری امور به دوره ظهور تلقی می‌کنند و یا فهم این مسئله که دنیا مزرعه آخرت است و باید برای آبادکردن دنیا و آخرت تلاش کرد زمینه ساز پیشرفت است به همین دلیل از خداوند می‌خواهیم حسنه دنیا و آخرت را به ما عطا کند.

دکتررضایی اصفهانی بیان کرد: همین طور مسئله شفاعت است که اگر به معنای این باشد که هر نوع فساد و گناهی را بخواهیم انجام دهیم و بعد هم آن را به مسئله شفاعت واسپاریم مسلما درست نیست و سبب عقب‌ماندگی می شود اما اگر کسی تلاش خود را در راه خیر انجام دهد و امید به شفاعت هم داشته باشد خود زمینه ساز حرکت و پیشرفت خواهد بود از این رو نگاه تحریف شده امثال سها به این مقولات عامل برداشت اشتباه آنان شده و علت عقب ماندگی مسلمین را به عقاید و اخلاقیات اسلام نسبت داده‌اند.

رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث اظهار کرد: احکام و مقررات اسلامی مانند آنچه در زمینه حکومت، مسایل اقتصادی از جمله تحریم ربا، رابطه با غیرمسلمین و حقوق زنان و ... مطرح می شود جزء پیشرفته‌ترین قوانین و عامل رشد است به گونه‌ای که امروزه حقوق زنان که اسلام مطرح کرده جزء پیشرفته‌ترین مدل حقوقی در دنیاست و طرفداران زیادی نیز در بین زنان دنیا دارد.

رضایی اصفهانی حرمت ربا را از قوانین مترقی برشمرد و بیان کرد: حرمت ربا عامل رشد است زیرا سرمایه‌ها را به سمت تولید سوق می‌دهد و یا خمس باعث حمایت مالی از امور فرهنگی و تبلیغ دین می شود‌.

مترجم قرآن کریم به دیدگاه مطهری درباره نقش مسلمین در عقب‌ماندگی خود اشاره و عنوان کرد: آیت‌الله مطهری، حکومت‌های فاسد، تغییر مسیر جانشینی بعد از پیامبر(ص)، بدعت، کشورگشایی بی‌حساب و کتاب برخی خلفا و تقسیم ناعادلانه بیت‌المال و ایجاد شکاف طبقاتی را از مهمترین عوامل عقب‌ماندگی مسلمین می‌داند که خودشان با دست خویش ایجاد کردند.

عوامل بیگانه در عقب‌ماندگی مسلمین

وی افزود: عوامل بیگانه مانند حمله مغول با تحریک صلیبی‌ها که کشورهای اسلامی را قیچی کردند از مهمترین عوامل انحطاط مسلمین بود؛ همچنین مقولاتی مانند جنگ نرم و نفوذ که امروزه مطرح است با همین هدف طراحی شده تا اجازه رشد به مسلمین داده نشود همچنین مقولاتی مانند تلقین تز جدایی دین از سیاست، ترویج فساد و فحشاء و مواد مخدر، تقویت عرفان های نوظهور و ایجاد سرگرمی‌های بیهوده از جمله عواملی است که در قرون گذشته و حال باعث عدم پیشرفت مسلمانان شده است.

وی ایجاد فرق انحرافی از جمله وهابیت را یکی از مهمترین عوامل عقب‌ماندگی جهان اسلام در دهه های اخیر برشمرد و گفت: ایجاد حکومت آل سعود فتنه عظیمی را در جهان اسلام ایجاد کرده که دامنگیر همه کشورهای اسلامی است و باعث جنایت و غارت و ناامنی در برخی کشورهای اسلامی از جمله یمن و سوریه و ... و درگیر کردن مسلمین با یکدیگر شده است.

تز جدایی دین از سیاست؛ عامل عقب‌ماندگی

حجت الاسلام رضایی اصفهانی ترویج تز جدایی دین از سیاست را از سیاست های استعماری طراحی شده برای کشورهای اسلامی دانست و بیان کرد: هنوز آثار جدایی دین از سیاست به صورت سکولاریسم و لائیسم در برخی کشورهای اسلامی دیده می شود و در بسیاری از کشورهای اسلامی در قالب فروش منافع و سرمایه‌های این کشورها مانند نفت و گاز متجلی است البته غربی ها که مبنای اداره کشورهایشان براساس سکولاریسم است این مسئله را در همه عرصه‌ها جز مسایل دینی قبول دارند بنابراین وقتی به مسئله برخورد با حجاب دختران مسلمان در مدارس می‌رسند آن را خلاف آزادی می‌دانند از این رو دچار تناقض درونی هستند زیرا از یکطرف آزادی و سکولاریسم مبنای زندگی آنان است ولی آزادی شعائر دینی را قبول ندارند و آن را تحمل نمی‌کنند.

دکتررضایی اصفهانی فروپاشی خانواده و ماهواره و ترویج فساد در فضای مجازی را از دیگر عواملی برشمرد که دشمنان برای عقب مانده نگه داشتن مسلمین طراحی کرده‌اند.

وی با اشاره به وجود محققان و کتابخانه های شبانه روزی در برخی کشورهای پیشرفته گفت: اگر چه دنیای غرب غرق در فساد است ولی همین محققان و کتابخانه‌های شبانه‌روزی و بهادادن به علم است که سبب پیشرفت آنان است.

لزوم ایجاد کتابخانه شبانه‌روزی

وی تاکید کرد: باید کتابخانه شبانه‌روزی در قم نیز ایجاد شود تا محققان در هر ساعت از شبانه‌روز که می‌خواهند بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

وی در جمع‌بندی سخنانش وحدت کلمه، تعاون، تاکید بر عمرانی و آبادانی، لزوم داشتن پشتکار، بهره‌مندی از دنیا و نه وابستگی، ارتقاء توان نظامی، علم‌محوری، دستگیری از نیازمندان، امیدواری و تکلیف مداری و ... را از عوامل مهم در پیشرفت از منظر قرآن کریم برشمرد و تاکید کرد: چنین کتابی با این آموزه‌های حرکت‌آفرین و امیدبخش هرگز عامل عقب‌ماندگی نبوده و نیست همان طور که در صدر اسلام و در انقلاب اسلامی این مسئله به اثبات رسیده است و امروز نیز تنها راه مسلمین برای رفع مشکلات خود روی آوردن به قرآن کریم است.

وی در بخش ابتدایی سخنانش ضمن تبریک میلاد با سعادت امام باقر(ع) گفت: صادقین(ع) که امروز ما به نوعی مشابه آن دوران است از هر جهت به خصوص در پیشرفت علمی و تعامل با اهل سنت الگو برای ما هستند.

صادقین(ع)؛ الگو برای دوره کنونی

وی ادامه داد: ایشان با ایجاد حوزه علمیه در مدینه به قوت شیعه پرداختند و شاگردان زیادی تربیت کردند که برخی از آنان از اهل سنت هستند و امروز نیز به برکت انقلاب این فرصت در اختیار ما قرار گرفته و باید لحظه لحظه آن را قدر بدانیم.

وی اظهار کرد: توجه به اهل سنت و اینکه در را به روی آنان و مسایلشان نبسته بودند از دیگر درس‌های این دو امام برای دوران ما است؛ ما نباید قهرگونه با آنان برخورد کنیم و باید رفتار هدایتگرانه داشته باشیم زیرا اگر توهین کنیم سخنان ما را نخواهند شنید در صورتی که اگر طبق سیره این دو امام رفتار کنیم قطعا افراد زیادی مستبصر خواهند شد.

بازتاب خبر در رسانه ها :

خبرگزاری ایکنا

---------------------------

روزنامه جمهوری اسلامی