استاد تفسیر قرآن کریم با بیان اینکه ریشه انکار نبوت در تکبر اشراف‌زادگان دوران انبیاء بود، گفت: امروز هم به برخی دولت‌ها استکبار گفته می‌شود و مصداق قوما عالین هستند که در قرآن آمده است.

آیت‌الله رضا استادی شامگاه دوشنبه 10 اسفند ماه در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره مبارکه مومنون که در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) برگزار شد به آیه شریفه «قَالَ عَمَّا قَلِيلٍ لَيُصْبِحُنَّ نَادِمِينَ» اشاره کرد و گفت: در این آیات، ابتدا داستان حضرت نوح را فرموده و بعد چندسطری درباره پیامبری که نام آن نیامده بیان شده که برخی فرموده‌اند حضرت هود بوده و برخی نیز به حضرت صالح نسبت داده‌اند.
وی افزود: «عما» را به معنای بعد گرفته‌اند یعنی به همین زودی پشیمان خواهند شد زیرا پیامبری آمده و آنها را دعوت کرده است ولی آنها با استبعاد خود منکر آن شدند به همین دلیل در هنگامی که عذاب می آید و عذابشان صاعقه است پشیمان خواهند شد.
وی با اشاره به آیه« فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاء فَبُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ» با بیان اینکه غثاء را گیاه خشک شده را می گویند افزود: صاعقه آمد و آنها تبدیل به گیاه خشک و خاشاک شدند و برخی تفاسیر گفته اند که تشبیه است یعنی بی محتوا و سست شدند که «بعدا» منصوب آمده از این رو فعلی در تقدیر دارد.
اجل برای افراد و اقوام
آیت الله استادی با اشاره به ایه 42 این سوره ییان کرد: قرآن فرمود بعد از قوم نوح و پیامبران دیگر، امت های دیگری را نیز خلق کردیم و هر امتی نیز اجلی دارد و گاهی این اجل به علت برخورد بد آنان با عذاب ختم می شود و گاهی این اجل با خوبی است که در تفاسیر داریم که پیشرفت و پسرفت هر امتی به اعمال آن بستگی دارد؛ هر انسانی اجل معینی دارد و امت ها نیز این طور هستند.
وی با اشاره به آیه 43 تصریح کرد: هیچ امتی از اجل خود سبقت نمی‌گیرد و موخرهم  نخواهد شد نه اینکه طلب تاخیر کند و در ادامه نیز فرمود که ما پیامبران را به ترتیب فرستادیم که عرض شد تعداد پیامبران زیاد است و در خود قرآن 26 پیامبر نام برده شده است و برخی تا 50 تا بیشتر نتوانسته‌اند بشمارند.
آیت الله استادی اظهار کرد: سنت خدا فرستادن پیامبر یکی پس از دیگری است و سنت مردم نیز تکذیب پیامبران است بنابراین سنت عذاب درباره آنها جاری می‌شود و این سنت در مجموعه آیات قرآن کریم ذکر شده است و تبدیل به داستان شده که قرآن با تعبیر«احادیث» از آن نام برده است که جمع حدوث است و به قصه عجیب و با جاذبه گویند؛ یعنی آنها واقعیات توحید و سخنان انبیاء را افسانه و اساطیر می‌دانستند و امروز خودشان به اساطیر تبدیل شده‌اند.       
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: پیامبران در درجه اول با ملا و اشراف قوم خود طرف بودند البته ایشان برای همه مردم آمده اند ولی رد قبول مردم بسته به رد و قبول ملا بوده است و ملا نیز خودشان را چون  بالاتر از پیامبران می‌دانستند از قبول پیامبران استکبار می کردند و می گفتند ما خودمان معبود مردم هستیم بیاییم معبود دیگری بشویم.
استاد تفسیر حوزه علمیه با اشاره به «فاخذتهم الصیحه» عنوان کرد: در المیزان آمده که حکم و امر حق به صورت صیحه آمد و آنان را تبدیل به چوب‌های خشک کرد و به خاشاک تبدیل شدند و علامه «بعدا» را به صورت نفرین گرفته است که این مردم از رحمت خدا دور باشند.
آیت الله استادی بیان کرد: علامه طباطبایی فرموده است که در «ثم انشانا»؛ «ثم» تراخی است که ثم گاهی تاخیر زمانی و گاهی تاخیر ذکری است و اگر ترتیب قایل شدیم باید همراه با قرینه باشد. علامه می خواهد بگوید در اینجا مراد ترتیب زمانی نیست؛ به هر حال در این آیات نیز امت موسی و نوح ذکر شده و بین اینها پیامبران زیادی مبعوث شده‌اند.
وی ادامه داد: در المیزان همچنین بیان شده از تولد حضرت آدم تاکنون نزدیک به ده هزار سال بیشتر نیست و در این مدت هزاران پیامبر آمده است و گاهی در یک زمان پیامبران زیادی بوده اند و اگر بخواهیم تشبیه کنیم بلاتشبیه مانند مرجع تقلیدی است که شاگردان زیادی دارد و به عنوان نماینده او به بلاد مختلف می روند و شاید بتوان وضعیت انبیاء را نیز این طور تصور کرد.
کثرت انبیاء مسلم است
وی افزود: عددهای مختلفی ذکر شده و اصل کثرت پیامبران مسلم است و روایتی از ابوذر وجود دارد که 124 هزار پیامبر داریم ولی نمی توان با قطعیت این تعداد را پذیرفت و در روایتی دیگر نیز 120 هزار ذکر شده و آنچه مسلم است کثرت انبیاء است.
این استاد تفسیر عنوان کرد: از دید علامه طباطبایی خلقت و ارسال رسول برای امتحان و ابتلاست، یک سنت عمومی امتحان و ابتلاء وجود دارد وبرای نبی و امام و همه مردم وجود دارد و سنت های دیگر زیرمجموعه این سنت هستند بنابراین اگر امام حسین(ع) امتحان شد یزید نیز امتحان می شود و امتحان برای این است که چه کسی شاکر و چه کسی کافر است بنابراین دعا نکنیم که خدایا ما را امتحان نکن چون این امکان ندارد بلکه باید بگوییم خدایا ما را از این آزمایش و امتحان سربلند بیرون بیاور.
وی با اشاره به معنای واژه غافر افزود: خداوند متعال غافر است، غافر به معنای پوشاندن است یعنی اعمال انسان از بین نمی رود بلکه خدا آن را می پوشاند و اثر آن را بر می دارد و الا اصل عمل موجود است.
وی با اشاره به آیه 45 افزود: حضرت موسی با معجزه و برهان فرستاده شده است و معجزات او شامل عصا و یدبیضاء و .... بوده است و سخن او نیز همراه با سلطان و برهان بیان شده است که با توجه به آیات دیگر، 9 معجزه ذکر شده است و برخی به صورت معجزات عام گرفته اند.
استکبار جهانی؛ مصداق «قوم عالین»
آیت الله استادی با اشاره به آیه 46 عنوان کرد: در این آیه از واژه عالین استفاده شده است یعنی آنها به علت استکبار و تکبری که داشتند حرف انبیاء را گوش ندادند؛ حضرت موسی مبعوث شده تا با اشراف بنی اسرائیل صحبت کنند ولی آنها قبول نکردند چون تکبر داشتند که این انکار از مصادیق استکبار است اگرچه امروز به برخی دولت ها و حکومت ها هم اطلاق می شود.
وی اظهار کرد: هر کس که دیگران را مجبور کند که از او اطاعت کنند و از طرف خدا نباشد مصداق عالین است زیرا خود را بالاتر از دیگران می‌دانستند و به همین دلیل انبیاء را نپذیرفتند و سنت عذاب نیز درباره آنان جاری شد.

بازتاب خبر در رسانه ها :

خبرگزاری ایکنا