استاد برجسته تفسیر حوزه علمیه با بیان اینکه ریشه کفر، بعید دانستن معاد از سوی کافران است، به تبیین رابطه نعمت‌های الهی و لزوم شکرگزاری بر این نعمات براساس آیات سوره مبارکه مومنون پرداخت.

آیت‌الله رضا استادی، شامگاه دوشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه در ادامه تفسیر سوره مومنون که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، به تفسیر آیات ۷۸ تا ۸۳ این سوره پرداخت و گفت: خداوند در مقابل عذرها و بهانه های چندگانه که در انکار پیامبر(ص) و قرآن و معاد می‌آوردند وعده عذاب را برآنان نازل کرد زیرا علت انکار آنان تابعیت از هوای نفس است.
وی با اشاره به تذکر قرآن مبنی بر اینکه فقط و فقط رب شما خداست که در ربوبیت یگانه است و هیچ کسی نمی‌تواند منکر آن شود افزود: یکی از نشانه‌های ربوبیت که در ادامه این آیات ذکر شده لطف خداوند در اعطای اعضای بدن مانند گوش و چشم است؛ اولین نعمتی که نشانه ربوبیت ذکر شده گوش و چشم و قلب است؛ مجمع فرموده ما در قلیلا ما تشکرون زائده است.
آیت‌الله استادی با بیان اینکه چرا در آیه «و هُوَ الَّذِي أَنشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ ﴿۷۸﴾سمع مفرد و بصر مفرد و جمع به کار رفته است با اشاره به اینکه جواب درستی داده نشده است تصریح کرد: معمولا می‌گویند سمع مصدر است می تواند جمع هم به کار برود ولی فؤاد و بصر مصدر نیستند و جمع بسته نمی‌شوند.
استاد برجسته تفسیر حوزه با اشاره به ابداع و انشاء الهی بیان کرد: زمانی بر جهان گذشته و زمین و آسمان و آب بوده اند و موجوداتی هم زندگی می کردند که چشم و گوشی نداشته اند و این خلق چشم و گوش برای حیوان و انسان، انشاء شده زیرا نمونه نداشته است و البته قلب نیز فقط مختص انسان آفریده شده است.
وی افزود: موجوداتی که زندگی نباتی دارند قدرت درک مضار و منافع را ندارند ولی حیوانات و انسان به وسیله همین نعمت ها مانند چشم و گوش چنین قدرتی را از ذات الهی دریافت کرده اند که نشانه ربوبیت خداوند است.
عضو شورای عالی حوزه عنوان کرد: چرا خدا از میان این همه نعمت فقط به سمع و بصر و عقل اشاره کرده است که در جواب گفته شده که انسان برای امور خود نیازمند استدلال است و استدلال نیز مستلزم داشتن چشم و گوش و عقل و یا همان فؤاد است که تعابیر مختلفی برای فؤاد به کار می رود که معروفترین آن قلب و عقل است.
آیت الله استادی با بیان اینکه دایره ادراکات جمادات، حیوانات و انسان قابل مقایسه با یکدیگر نیستند اظهار کرد: آنقدر نعمت سمع و بصر و قلب آنقدر بزرگ است که انسان نمی تواند از عهده شکر آن برآید به همین دلیل قرآن بر قلیلا ما تشکرون تاکید دارد.
خلق و نشر
وی با اشاره به آیه « وَهُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»(۷۹) گفت: تفسیر نمونه و المیزان« ذرا» را به معنای خلق گرفته و لی برخی مفسران هم خلق و هم انتشار را قابل استفاده از ریشه این واژه دانسته‌اند و به معنای خلق و انتشار به کار برده اند؛ خداوند به انسان گوش و چشم و فؤاد داده و شما را خلق کرده ولی متوجه باشید که روزی هم روز حشر است و شما را جمع خواهد کرد.
این مفسر قرآن با اشاره به آیه «وَهُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ وَلَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»(۸۰) عنوان کرد: حیات و اماته و جانشینی شب و روز که با واژه«اختلاف» تعبیر شده است از قدرت الهی منشا گرفته می شود، در اینجا سخن از احیا و اماته است زیرا می خواهد بگوید خداوند موجودی با نعمت قلب و سمع و بصر خلق کرده لذا باید اماته و احیا و حشر و شب و روزی نیز به دنبال آن وجود داشته باشد زیرا حشر و مرگ مترتب بر حیات اول انسان است.
وی اظهار کرد: شب و روز وسیله اداره زندگی انسان در این آیات بیان شده و نباید تصور کرد که این آیات با هم مرتبط نیستند زیرا چشم و گوش مستلزم حیات و تعلق به مادیات است و در ادامه هم باید حیات و ممات و اول و آخری باشد تا حشر و نشر معنا یابد لذا دوره کامل خلق تا حشر و نشر را در این آیات شاهد هستیم.
استاد حوزه علمیه با اشاره به تاکید آیات بر مبدا و معاد اظهار کرد: ما منکر خدا نداریم وعمده کفر به علت انکار معاد است و ریشه آن نیز تابعیت از هوای نفس و عدم اعتقاد به حساب و کتاب است ولی به تعبیر قرآن، این خلقت بی تدبیر نمی شود بنابراین با این آیات تکوینی روشن و نعمت های بی بدیل برخی قبول نمی کنند زیرا می گویند ما بر دین آباء و اجداد خود هستیم و به تعبیر قرآن تعقل نکرده و معاد را قصه و اسطوره می دانند.
وی افزود: نتیجه این حرف ها انکارمعاد است و منکران، بهشت و جهنم را اساطیر می دانند؛ می گویند معادی نیست و باز تکرار می کنیم که اینها منکر مبدا نیستند ولی برای معاد، استبعاد دارند.
آیت الله استادی عنوان کرد: به گفته تاریخ تمام ملل و نحل، هیچ قوم و فرد و گروهی ادله برای نبودن معاد نیاورده است و بلکه همه ادله ها در وجود آن است بلکه مسئله اصلی، استبعادی است که مطرح می کنند. در برخی احتجاجات ائمه(ع) با زنادقه بر استبعاد تاکید شده که ائمه فرموده اند استبعاد دلیلی بر نبودن چیزی و نفی آن نیست زیرا شما که از آن دنیا خبر و بر آن اشراف ندارید چه دلیلی بر نفی معاد دارید؛ آیا بعید بودن دلیل بر نبودن است.
آیت الله استادی افزود: قیامت جهات مختلف مانند مرگ و حساب و کتاب و برزخ وحشر و ... دارد لذا وعده های متعددی است که خداوند داده است و چون وعده ها مختلف است واژه اساطیر به صورت جمع از سوی منکران معاد به کار رفته و واژه مفرد نیست.
عدم وقوع دلیل بر عدم امکان نیست
وی اظهار کرد: کفار می گویند صدها سال و هزاران سال است که گفته می شود قیامت هست و وعده آن را داده اند ولی ما قیامتی ندیدیم و تاکنون نشده است بنابراین هرگز رخ نخواهد داد ولی این استدلال باطل است درست مانند آن که بگوییم این درخت چندسال است میوه نداده و اگر قرار بود بدهد می داد در حالی که به لحاظ عقلی امکان آن نفی نشده است بنابراین عدم وقوع آن تاکنون دلیلی بر نبود آن نیست و این حرف آنان مغالطه است.
استاد حوزه علمیه عنوان کرد: بسیاری از مسایلی که امروز پیش آمده اگر صد سال قبل درباره امکان آن سخن گفته می شد کسی باور نمی کرد و منکر آن می شدند اما اختراع و ایجاد شده است.

بازتاب خبر در رسانه ها :

خبرگزاری ایکنا