دبیر سابق شورای عالی حوزه با بیان اینکه تعداد قابل توجهی از تألیفات ما نقل مطالب از دیگران است، افزود: این مسئله در رسالهها و پایاننامهها رواج زیادی در برخی محیطهای علمی پیدا کرده، به گونهای که نرمافزاری برای کشف آن درست شده است.
دبیر سابق شورای عالی حوزه با بیان اینکه تعداد قابل توجهی از تألیفات ما نقل مطالب از دیگران است، افزود: این مسئله در رسالهها و پایاننامهها رواج زیادی در برخی محیطهای علمی پیدا کرده، به گونهای که نرمافزاری برای کشف آن درست شده است.
آیتالله رضا استادی، استاد حوزه علمیه، در ادامه جلسات تفسیر خود در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) به معرفی تفسیر «بیضاوی» پرداخت و گفت: بیضاوی متعلق به قرن ششم و هفتم است، ولی تاریخ وفات و تولد او مشخص نیست.
وی با اشاره به خاطرهای از زندگی این عالم با سواد افزود: وی تفسیر خود را که نوشت، با وساطت برخی افراد تلاش کرد تا آن را به دربار وقت هدیه کند و از این طریق، راهی به دربار بیابد، ولی فردی به او نامه مینویسد که بیضاوی قصد دارد خودش را در جهنم (چون پادشاه بدی حاکم بوده است) با حاکم شریک کند و همین مسئله سبب تنبه وی میشود و در منطقه سکونتش تا آخر عمر زندگی میکند.
وی با اشاره به لزوم درس گرفتن از این خاطره با تأکید بر این مسئله که علم را باید برای رضای خدا بیاموزیم، گفت: رشته روحانیت و آخوندی کاری دینی است و باید برای دین هم باقی بماند و ابزاری برای مادیات نباشد.
آیتالله استادی تصریح کرد: تفسیر بیضاوی در حوزههای شیعه و سنی مطرح بوده و ۴۰ شرح از طرف علمای اهل سنت و ۲۰ شرح از طرف علمای شیعه بر آن نوشته شده است، لذا از حیث تفسیری بسیار مهم است، گرچه مطالب وی در بحث ولایت و امامت با اعتقادات ما زاویه دارد.
این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: قاضی نورالله شوشتری شرح مفصلی بر این تفسیر نوشته که در ۴ جلد چاپ شده است. البته ایشان قصد داشته نقاط ضعف این اثر را بنویسد و حتی در ادبیات بر او اشکال گرفته است.
دبیر سابق شورای عالی حوزه علمیه با بیان اینکه وی از تفسیر کشاف، تفسیر فخررازی و مفردات راغب زیاد استفاده کرده است، اظهار کرد: برخی سنیها متعصب و برخی معتدل هستند؛ بیضاوی بسیاری از فضایل اهل بیت را در تفسیرش ذکر کرده، ولی برخی موارد را هم سانسور کرده است و در مجموع سنی معتدلی است.
آیتالله استادی حوزه علمیه اضافه کرد: کتبی که در میان اهل سنت مهمتر بودهاند، در حوزههای شیعه هم زودتر چاپ شدهاند؛ تفسیر بیضاوی چاپ سنگی مربوط به سال ۱۲۸۰ دارد که بنده آن را دارم و نسخه خطی آن هم موجود است.
اهمیت تفسیر بیضاوی
وی با بیان اینکه علامه مجلسی که فردی صددرصد ولایی است از مباحث این تفسیر صرفنظر نکرده است، گفت: مجلسی جز در بحث امامت، مطالب راهگشایی از بیضاوی ملاحظه کرده است و از جمله نکات مورد توجه مجلسی این است که بیضاوی در ذیل «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ (نساء/ ۱۶۹)» مطلبی بیان کرده که نشان میدهد او تجرد روح را قبول داشته است.
آیتالله استادی با تأکید بر اینکه فردی که به فنون مختلف و علوم دینی و به خصوص ادبیات آشنا نیست، نباید وارد تفسیر شود، اظهار کرد: این مسئله در بسیاری از مقدمات کتب تفسیری از سوی علمای تفسیر بیان شده است.
شرایط تفسیر
وی ادامه داد: البته اگر کسی تفسیر نوشت، ولی به برخی علوم هم آشنا نیست، نباید وارد آن مباحثی شود که به آن آشنا نیست یا اگر وارد این مباحث شد، از متخصصان آن علوم کمک بگیرد، مثلاً اگر کسی فقیه نیست، نمیتواند مفسر آیات فقهی قرآن باشد.
این استاد حوزه علمیه در ادامه مجدداً بر لزوم آشنایی حوزویان با ادبیات تأکید کرد.
انتقاد از تألیفات تکراری و نقلی
آیتالله استادی ضمن انتقاد از تألیفات تکراری و رواج کپیبرداری در برخی محیطهای حوزوی و دانشگاهی گفت: تعداد قابل توجهی از تألیفات ما نقل مطالب از دیگران است. این مسئله در رسالهها و پایاننامهها رواج زیادی در برخی محیطهای علمی پیدا کرده، به گونهای که نرمافزاری برای کشف آن درست شده است.
آیتالله استادی بیان کرد: ما هرقدر با این روش در مراکز علمی جلو برویم، سستی بیشتری در دانشپژوهان ایجاد خواهد شد. بنابراین باید روند را به گونهای کنیم که خود فرد دنبال مطالعه برود و از خودش ابتکار و مطالب جدید داشته باشد.
به انگیزه فرا رسیدن دهه فجر انقلاب اسلامی و سالروز ورود امام خمینی به میهن، مرتضی نجفی قدسی در یادداشتی چنین آورده است: